De Italiaans-Amerikaans-Britse economist Mariana Mazzucato legt haarscherp in haar boek ‘Mission Economy. A Moonshot Guide to changing Capitalism’ uit hoe de monopolistische IT- en mediabedrijven, wereldwijd maar ook lokaal, ons ongemerkt naar een middeleeuws feodaal-leensysteem leiden dat eeuwen kan meegaan als het niet wordt gestopt. Je kunt het het best vergelijken met de pacht/leengeld die jaarlijks moest betaald worden aan de koning, de kerkvorst en de adellijke grootgrondbezitters om hun landbouwgronden te mogen verbouwen voor gewassen en voedsel.
Aanvankelijk ging het over lijfeigenschap: iemands lichaam werd beschouwd als het eigendom van de koning, de kerkvorst of de landsheer van een bepaald gebied. Het is te vergelijken met de slavernij zoals we die van de VS kennen, maar in feite bestaat het lijfeigenschap zo lang als de geschiedschrijving bestaat. In 1781 werd het lijfeigenschap afgeschaft in het Heilige Romeinse Rijk door keizer Jozef II; in Nederland in 1798, en in het keizerrijk Rusland in 1861. De slavernij in de VS werd afgeschaft in 1865 door president Lincoln. Recent pleitten extreem rechtse groeperingen er nog voor om het herinvoeren van de slavernij.
In Groot-Brittannië bestaat nog altijd een soort van pachtgeld. Zo bezitten de koning van Engeland met zijn Crown Estate, de Anglicaanse kerk en adellijke families nog altijd enorme landbouwgronden inclusief de boerderijen en ganse stadsdelen inclusief de gebouwen die ze leasen en waar ze leen/pachtgeld voor ontvangen. Een lease is een huurcontract voor een aantal jaren dat hernieuwd kan worden of afgesloten met een nieuwe huurder. De huidige Duke of Westminster, Hugh Grosvenor, bezit grote delen van Mayfair en Belgravia, twee van de meest exclusieve wijken van Londen en is daarmee een van de rijkste Britten. Hij belegt de inkomsten ervan in vastgoedprojecten wereldwijd. Specifieke wetgeving zorgt ervoor dat grote landgoederen van de adellijke families generaties lang intact blijven. Dat verklaart waarom in het land de kloof tussen arm en rijk groter is dan in de meeste West-Europese landen.
Mazzucato argumenteert (lees boek) dat het kapitalistisch systeem van uitbuiting moet veranderd worden in een democratisch kapitalisme (zoals de 30 jaren na WOll tijdens dewelke het welvaart systeem werd gecreëerd en de 'trente glorieuses' wordt genoemd) dat het algemeen belang dient en iedereen ten goede komt. De democratieën hebben een 'moonshot' nodig om dat te realiseren. Zij bedoelt daarmee dat de uitdaging even groot is als om de eerste mensen op de maan te doen landen. Dat wordt een enorme klus nu de Big Tech- en mediamiljardairs voor hun plannen gesteund worden door autocratische regeringsleiders die hen geen strobreed in de weg leggen en daarmee hun eigen machtspositie voor vele jaren hopen veilig te stellen. President Donald Trump en zijn sidekick Elon Musk, of vice versa, zijn tegelijkertijd en op een revanchistische manier de vier zuilen van de macht die de democratische rechtstaat stutten, aan het doorzagen waarmee ze hun eigen machtspositie versterken en als absolute monarchen kunnen regeren. Macht corrumpeert, absolute macht corrumpeert absoluut.
En wat gebeurt er als het 'moonshot' mislukt? Dan verdwijnen de wetgevende, de uitvoerende en de rechterlijke macht evenals de pers en de journalisten, de vierde macht en waakhond van de democratie, in een maatschappelijk vacuüm zoals de materie in een zwart gat verdwijnt.